Thánh lÍ (messe) và Hy-lÍ tå Ön (eucharistie) cùng ÇÜ®c dùng Ç‹ chÌ hai viŒc :

• Tå Ön Chúa Cha vì m†i s¿ Chúa Cha ban cho.
• D¿ bàn tiŒc L©i cûa Chúa và Mình Máu Thánh cûa Chúa Giêsu Kitô.

Riêng trong tØ Hy-lÍ tå Ön Çã nh¡c ngay ljn Cûa lÍ hy-sinh cûa chính Con Chiên Thiên Chúa (Chúa Giêsu Kitô).

Hy-lÍ tå Ön có hai phÀn chính :

•  Phøng-vø L©i Chúa : các tín h»u ÇÜ®c nuôi dܪng b¢ng L©i Chúa.
• Phøng-vø Thánh-Th‹ : các tín h»u ÇÜ®c nuôi dܪng b¢ng Mình và Máu Thánh cûa Chúa Giêsu Kitô.

DiÍn ti‰n cûa Thánh lÍ:

• Nghi-thÙc khai-måc.
• PhÀn chính 1: Phøng-vø L©i Chúa.
• PhÀn chính 2 : Phøng-vø Thánh-Th‹.
• Nghi-thÙc k‰t lÍ.

I. Nghi-thÙc khai-måc: (C¶ng Çoàn ÇÙng).

Linh-møc chû-t‰ ti‰p Çón tín-h»u nhÜ Chúa Cha ti‰p Çón con cái cûa Ngài. Møc Çích cûa nghi thÙc khai måc là giúp cho các tín-h»u Çã tÆp h†p ÇÜ®c hiŒp thông v§i nhau và chuÄn bÎ tâm hÒn Ç‹ nghe L©i Chúa cho nghiêm chÌnh và Ç‹ cº hành thánh lÍ cho xÙng Çáng.

1- Ca nhÆp-lÍ: tÓt nhÃt là m¶t bài hát thích h®p v§i :

• viŒc (Çoàn) linh-møc dâng lÍ Çang tØ cuÓi nhà th© (nÖi linh-møc ti‰p Çón tín-h»u ljn th© phÜ®ng Chúa) ti‰n lên bàn th©.
• Ý nghïa cûa bài Phúc-âm.
• MÀu nhiŒm mùa phøng vø hay ngày lÍ.

Linh-møc cùng toàn th‹ c¶ng Çoàn làm dÃu thánh giá.
Linh-møc Chû-t‰ : ‘Chúa ª cùng anh chÎ em. ‘
Tín-h»u: ‘Và ª cùng Cha.’

3- L©i ti‰p Çón cûa linh-møc Chû-t‰ :

NgÜ©i dÅn lÍ nên tránh nói trܧc các š lÍ lë ra dành cho linh-møc Chû-t‰ ª phÀn này.

4- Nghi-thÙc sám hÓi - kinh Cáo mình :

thú nhÆn thân-phÆn t¶i l‡i cûa mình, xin c¶ng-Çoàn Dân Chúa cùng kêu nài Chúa Cha ban Ön tha-thÙ cho mình.

5- Kinh thÜÖng xót - hai š :

• kêu ljn tên Chúa Giêsu Kitô : nhìn nhÆn công Ön cÙu Ƕ cûa Ngài.
• hÓi l‡i, xin Chúa xót thÜÖng tha-thÙ.

‘Vinh Danh Thiên Chúa trên tr©i, bình-an dܧi th‰ cho ngÜ©i lòng ngay’ - l©i các thiên thÀn hát khi Chúa Con sinh ra.

Không hát kinh Vinh Danh trong mùa Chay và mùa V†ng.

7- L©i nguyŒn nhÆp lÍ - 3 phÀn :

• Linh-møc Chû-t‰ m©i g†i : ‘Chúng ta hãy cÀu nguyŒn.’
• Thinh-l¥ng : thÀm dâng các š nguyŒn riêng.
• Linh-møc Chû-t‰ džc l©i nguyŒn. Tín-h»u cùng Çáp : ‘Amen’.

II. Phøng-vø L©i Chúa :

Phøng-vø L©i Chúa ngày Chúa nhÆt thÜ©ng có 3 bài džc :

1. Bài džc I ( trích tØ C¿u-ܧc ).

2. Thánh-vÎnh ñáp-ca ( trích tØ C¿u-ܧc ).

3. Bài džc II ( trích tØ Tân-ܧc - thÜ các Tông-ÇÒ ho¥c sách Khäi HuyŠn ).
Riêng lÍ Phøc-sinh : džc sách Tông-ÇÒ công-vø (k‹ låi hoåt Ƕng cûa các Tông-ÇÒ sau khi Chúa Giêsu Kitô Çã ch‰t và Çã sÓng låi).

4. Bài džc III chính là bài Phúc-âm còn g†i là Tin MØng - trích tØ 4 sách Phúc-âm trong Tân-ܧc.

5. Alleluia:
Chi‰t t¿ :
allelu : hãy ca tøng, hãy ng®i khen.
Ia : Chúa.
ñ†c hay hát Alleluia trܧc khi tuyên džc Phúc-âm: kêu g†i Dân Chúa ca ng®i Chúa.

6. Tuyên džc Phúc-âm - ÇÜa tiŒc L©i cûa Chúa ra Bàn TiŒc thánh :
Chúa nói v§i con ngÜ©i: 'ñó là L©i Chúa.'
'Låy Chúa Kitô, ng®i khen Chúa.'(con ngÜ©i Çáp låi ti‰ng Chúa).

7. Bài giäng - chia sÈ L©i cûa Chúa : giáo-huÃn cûa giáo-h¶i qua vÎ Çåi-diŒn (linh-møc hay phó-t‰).

8. Kinh Tin kính (ÇÙng) nói lên niŠm tin cûa cä giáo-h¶i. TÓt nhÃt lÃy bän kinh chính thÙc dùng trong phøng vø.

9. L©i nguyŒn tín-h»u hay l©i nguyŒn giáo-dân ( prière universelle ) có các š nguyŒn theo thÙ-t¿ sau :

• cÀu cho các nhu-cÀu cûa giáo-h¶i.
• cÀu cho các ngÜ©i có trách-nhiŒm Çåo và Ç©i.
• cÀu cho nh"ng ngÜ©i Çang g¥p khó khæn, thº-thách.
• cÀu cho c¶ng-Çoàn ÇÎa-phÜÖng.
• š nguyŒn có tính-cách th©i-s¿ ( nån-nhân thiên-tai, nån-nhân chi‰n-tranh, ... ).
• š nguyŒn Ç¥c-biŒt.
• thinh-l¥ng : š nguyŒn riêng cûa m‡i ngÜ©i.

Khi dâng các š nguyŒn trong phÀn này cûa Hy-lÍ tå Ön, chúng ta nhÆn thÃy các nét chung :

• là cÀu cho ngÜ©i khác, không phäi cho riêng mình.
• có trách-nhiŒm chia sÈ v§i Dân cûa Chúa, không chÌ kêu nài Chúa làm h‰t m†i s¿, phÀn mình không có dính-líu gì.
• N‰u l©i nguyŒn nói v§i Chúa, k‰t l©i nguyŒn b¢ng 'xin Chúa nhÆm l©i chúng con' ho¥c 'chúng con cÀu xin Chúa.'
• N‰u l©i nguyŒn kêu g†i c¶ng-Çoàn h®p š nguyŒn , k‰t l©i nguyŒn b¢ng 'chúng ta cùng cÀu nguyŒn.'
• Vi‰t l©i nguyŒn ng¡n g†n, rõ ràng. Không phäi là bài giäng hay tóm-t¡t bài giäng.

III . Phøng-vø Thánh-Th‹ - làm låi 4 cº-chÌ Chúa Giêsu Kitô Çã làm ª Bàn TiŒc-Ly :

• cÀm lÃy bánh và rÜ®u.
• tå Ön.
• bÈ ra.
• trao cho các môn-ÇŒ.

• bánh làm b¢ng b¶t mì, không dùng men.
• RÜ®u làm tØ nho (tr¡ng ho¥c ÇÕ) t¿-nhiên, không pha tr¶n.
• Hoa, n‰n, hÜÖng, tiŠn hay hiŒn-vÆt chia sÈ.

Có 4 kinh Tå Ön chính (có 10 tÃt cä), thay Ç°i tùy trÜ©ng h®p.

• L©i Chû-t‰ m©i g†i c¶ng-Çoàn hܧng vŠ Chúa.
• L©i TiŠn-tøng - mª ÇÀu kinh Tå Ön (préface) , thay Ç°i tùy trÜ©ng h®p, tùy ngày lÍ, mùa phøng vø : ThÜa v§i Chúa Cha. Nh¡c ljn ÷n CÙu-ñ¶. Cùng toàn tr©i ÇÃt ÇÒng thanh ca tøng Chúa.
• Kinh Thánh, Thánh, Thánh : (cùng hát ngay - Hosanna).
• Kinh khÄn cÀu (épiclèse) : xin Chúa Cha, nh© tác Ƕng cûa Chúa Thánh ThÀn Ç‹ thánh hi‰n bánh và rÜ®u, nghïa là làm trª thành Mình và Máu Chúa Kitô.
• L©i truyŠn phép: 'TÃt cä các con cÀm lÃy mà æn,...TÃt cä các con cÀm lÃy mà uÓng,... mà nh§ ljn ThÀy.'
• Kinh Tܪng-niŒm (Anamnèse) : 'ñây là mÀu-nhiŒm ÇÙc tin. Låy Chúa, chúng con loan truyŠn viŒc Chúa ... låi ljn.'Tܪng-niŒm toàn b¶ công trình cÙu chu¶c cûa Chúa Kitô.
• Kinh khÄn cÀu (2) : xin Chúa Cha, nh© tác Ƕng cûa Chúa Thánh ThÀn, Ç‹ sau khi lãnh nhÆn Mình và Máu Chúa Kitô, các tín-h»u ÇÜ®c hiŒp nhÃt trong H¶i Thánh, là thân th‹ sÓng Ƕng cûa Chúa Kitô.
• L©i chuy‹n cÀu (intercession) : cÀu cho giáo-sï ÇÎa-phÜÖng, kÈ ch‰t, ngÜ©i sÓng, m‡i ngÜ©i có m¥t.
• Vinh-tøng ca ( doxologie ) : 'Chính nh© ñÙc Kitô, cùng v§i ñÙc Kitô, ...'

• Kinh Låy Cha.
• Ban cho nhau Bình-an cûa Chúa.
• BÈ bánh: trong khi bÈ bánh c¶ng-Çoàn džc hay hát Låy Chiên Thiên Chúa ñÃng xoá t¶i trÀn gian, xin thÜÖng xót ... ... ( hát kinh Chiên Thiên Chúa cho t§i khi bÈ bánh xong ).
• Trao cho các môn-ÇŒ: trao Mình và Máu Chúa cho các tín-h»u Çón nhÆn. Trong khi các tín-h»u rܧc Mình và Máu Chúa, nên Ç‹ nhåc nhË, trang tr†ng.
• Ca HiŒp-lÍ - ngÒi džc hay hát khi m†i ngÜ©i Çã chÎu lÍ xong. N‰u hát, nên ch†n các bài m†i ngÜòi cùng hát chung, mang š tâm tình v§i Chúa, cäm-tå Chúa. ñØng quên Chúa Çang ª v§i mình.

IV. K‰t-lÍ : (ÇÙng)

• L©i nguyŒn k‰t-lÍ cûa linh-møc chû-t‰.
• Các thông-báo cûa c¶ng-Çoàn.
• Ban phép lành nhân Danh Chúa Ba Ngôi (dÃu Thánh-giá).
• Sai Çi sÓng và rao giäng.
• Hát k‰t-lÍ : có th‹ ch†n bài hát kính ñÙc MË hay các Thánh.

NHN XÉT :

• Kinh thÜÖng xót.
• Kinh Vinh Danh.
• Kinh Thánh, Thánh, Thánh.
• ñây là mÀu-nhiŒm ÇÙc tin.
• Kinh Låy Cha.
• Kinh Låy Chiên Thiên Chúa.


5. Hy-lÍ tå Ön cÛng chính là lúc Thiên Chúa và Dân cûa Ngài ÇÓi thoåi v§i nhau :

• L©i Chúa. ñó là L©i Chúa -------Tå Ön Chúa / Låy Chúa Kitô, ng®i khen Chúa.
• L©i Chúa ( C¿u-ܧc ) -------------Thánh-vÎnh ñáp-ca.
• Phúc-âm ( Tân-ܧc ) ------------- Kinh Tin kính / L©i nguyŒn tín-h»u.
• L©i truyŠn phép ------------------- Låy Chúa, chúng con loan truyŠn ...
• ------------- kinh Låy Cha.
• ------------- Låy Chúa, con ch£ng Çáng ... ...
• ------------- AMEN.


6. Ý Giáo-h¶i :
Giáo-h¶i muÓn cho các tín-h»u, n‰u không t¿ džc ÇÜ®c L©i Chúa, cÛng ÇÜ®c nghe Çû trong các Hy-lÍ tå Ön. Do Çó giáo-h¶i chia lÎch phøng-vø thành các chu-kÿ ba næm. CÙ h‰t ba næm thì džc vØa h‰t các bài Tin MØng chính.
Chu-kÿ ba næm chia ra nhÜ sau :
- Næm A : džc Phúc-âm theo thánh Mát-thêu.
- Næm B : džc Phúc-âm theo thánh Mác-cô. Vì Tin mØng theo thánh Mác-cô ng¡n, không Çû cho cä næm, nên tØ chúa nhÆt thÙ 17 ljn chúa nhÆt thÙ 21 - mùa quanh næm, giáo-h¶i cho džc Phúc-âm theo thánh Gioan .
- Næm C : džc Phúc-âm theo thánh Lu-ca.
Riêng trong mùa Chay và mùa Phøc-sinh, giáo-h¶i cho džc Phúc-âm theo thánh Gioan.

7. Qui-t¡c ch†n các bài džc :

• Giáo-h¶i ch†n bài Phúc-âm trܧc.
• D¿a vào š bài Phúc-âm, giáo-h¶i ch†n bài džc I ( C¿u-ܧc ).
• Bài džc II tÙc thÜ các thánh Tông-ÇÒ, thÜ©ng không d¿a theo š bài Phúc-âm cÛng nhÜ š bài C¿u-ܧc. ChÌ do š muÓn cho các tín-h»u có dÎp ÇÜ®c nghe ÇÀy-Çû L©i Chúa. Trong m¶t sÓ trÜ©ng h®p, vì lš do bác-ái møc-vø, bài džc II ÇÜ®c phép không džc.
Riêng sau bài džc I, có Thánh-vÎnh Çáp-ca (psaume responsoriel) hay ñáp-ca.
ñáp-ca ÇÜ®c ch†n theo š bài džc I (C¿u-ܧc).